مرکب ریسوگراف سایز B4 مدل RZ رنگ مشکی

نقد و بررسی : مرکب ریسوگراف سایز B4 مدل RZ رنگ مشکی

ريسو گراف (Risograph) در حقيقت نام نوعي از چاپ نيست بلكه نامي تجاري است كه يك شركت ژاپني بر روي محصول جديد خود كه نوعي چاپ تلفيقي را ارائه مي كرد گذاشت. اما اين نام تجاري مانند بسياري از نام هاي تجاري در ايران كه به صورت اسم عام به كار برده مي شوند ،  براي اين نوع چاپ استفاده مي شود ( مثلاً مانند واژه ي ريكا كه هنوز هم بسياري آن را بجاي كلمه ي مايع ظرف شويي استفاده ميكنند ). نام اصلي اين نوع چاپ داپليكيشن مي باشد كه اصلاً متداول نميباشد. هنوز هم بيش از ۹۰ درصد دستگاه هايي كه با اين سيستم چاپ مي كنند توسط شركت ريسو گراف ساخته مي شوند. سيستم اصلي چاپ ريسو مانند دستگاه هاي استنسيل قديمي است كه با امكانات جديد تري به بازار عرضه ميشود. عملكرد كلي اين نوع چاپ به اين ترتيب است كه نوعي مركب خميري شكل درون استوانه اي به نام درام (Drum) قرار ميگيرد و كل سطح اين استوانه را آغشته مي كند . پوششي نازك با جنسي خاص روي اين درام كشيده ميشود كه مركب از آن عبور نميكند. اين پوشش مستر (Master) نام دارد . در جاهايي كه قرار است روي كاغذ چاپ شود بر روي سطح مستر منافذ بسيار ريزي ايجاد مي شود كه از آنجا مركب به بيرون تراوش ميكند و وقتي كه كاغذ در تماس با مستر قرار ميگيرد طرح مورد نظر روي كاغذ چاپ مي شود.

اگر يادتان باشد چيزي حدود بيست سال پيش از اين سيستم در مدارس براي تكثير برگه هاي امتحاني استفاده شد . سيستمي كه با كيفيتي خيلي پايين دست نوشته ي معلم را روي كاغذ تكثير مي كرد (و ما هم با كيفيتي پايين به سوالات جواب مي داديم ! ) . آن وقتها به اين سيستم استنسيل يا پلي كپي مي گفتند و در آن براي درست كردن مستر معلم مجبور بود با قلمي مخصوص و نوك تيز سوالات را روي سطح مستر بنويسد تا سطح آن خراشيده شود . سپس مستر را روي درام ميكشيدند و عمليات چاپ را آغاز مي كردند. در اين سيستم امكان چاپ عكس هم وجود نداشت.

اما امروز دستگاه ريسو گراف دستگاهي است كه با همين سيستم كار ميكند اما با امكانات و كيفيتي بسيار بالاتر. اين دستگاه ها به نوعي سيستم اسكنر مجهز هستند كه برگه ي نوشته يا پرينت شده ي شما را اسكن مي كند و از طريق يك سيستم حرارتي (Heater) نوشته ها ،‌ نقش ها و يا طرح ها را روي مستر ايجاد مي كنند و به طور خود كار آن را روي درام ميكشند (و مستر قبلي را هم به طور خود كار از روي درام برداشته و داخل محفظه اي مي اندازد. حالا درام شروع به چرخيدن به دور خود مي كند ، كاغذ ها پشت سر هم به داخل دستگاه كشيده شده با درام در تماس قرار ميگيرند و طرح روي آنها چاپ مي شود. حتي برخي از دستگاه هاي ريسو قابليت اتصال به كامپيوتر را دارند و مستقيماً مستر را با فايلي كه از كامپيوتر دريافت مي كنند مي سازند.

دستگاه هاي ريسوي جديد داراي كيفيت چاپ خوب و قابل قبولي هستند . كيفيت چاپ متن در آنها اندكي از پرينت يا فتوكپي پايين تر است . دستگاه هاي ريسو گراف جديد قابليت چاپ عكس و ترام را هم دارند كه البته كيفيت چاپ عكس در آنها به خوبي متن ، خط و جدول نميباشد.

نكاتي درباره ي چاپ ريسو :

۱ ) دستگاه ريسو براي هنگامي مناسب است كه قرار باشد از يك صفحه به تعداد زياد (حداقل ۲۰۰ عدد چاپ كنيد) چون مستر در اين سيستم يك بار مصرف است و بعد از چاپ شدن كار بايد به دور انداخته شود و براي كار جديد دوباره مستر جديد ساخته شود پس براي تكثير هاي زير ۲۰۰ عدد صرف نميكند كه از اين سيستم استفاده شود و استفاده از دستگاه فتوكپي به صرفه تر است اما براي تيراژ هاي بالاي ۲۰۰ عدد چاپ ريسو بسيار به صرفه تر است و مخصوصاً در چاپ هاي بالاي ۱۰۰۰ برگ قيمت تمام شده ي هر برگ بسيار پايين تر از فتو كپي است. (در تيراژ هاي بالاي ۱۰٫۰۰۰ برگ استفاده از چاپ افست از چاپ ريسو به صرفه تر مي شود)

۲ ) سرعت چاپ در دستگاه هاي ريسو بسيار بيشتر از دستگاه هاي فتوكپي است و تا ۱۳۰ برگ در دقيقه هم مي رسد.

۳ ) هر درام با يك رنگ مركب پر مي شود . به طور معمول همه ي دستگاه هاي ريسو داراي يك درام پر شده با رنگ مشكي هستند كه مي توانند چاپ سياه و سفيد را انجام دهند. اگر كسي بخواهد با رنگهاي ديگر هم چاپ كند بايد براي هر رنگ يك درام اضافي بگيرد كه هزينه ي زيادي دارد و تقريباً قيمت هر دو درام با قيمت خودِ دستگاه برابر است. رنگ مركب هاي موجود دستگاه ريسو مشكي ، آبي ، قرمز ، سبز ، زرد ، سبز ، قهوه اي ، طلايي و نقره اي مي باشد. (رنگهاي متداول مشكي ، قرمز ، ابي و سبز است). براي چاپ چند رنگ لازم است كه ابتدا يكبار با درام اول رنگ اول چاپ شود. سپس درام تعويض شده و رنگ دوم چاپ مي شود و الي آخر. (در يك دستگاه جديد ريسو گراف دو درام داخل دستگاه قرار مي گيرد و بنا بر اين چاپ دو رنگ به طور هم زمان صورت ميپذيرد)  اين سيستم چاپ امكان تركيب رنگها را ندارد يعني بر خلاف چاپ افست كه با تركيب چهار رنگ اصلي CMYK ، همه ي رنگها ساخته مي شود در چاپ افست رنگها جدا گانه چاپ مي شوند.

۴ ) طول عمر يك مستر در چاپ افست حد اكثر ۱۰٫۰۰۰ برگ است. هر چه تعداد چاپ افزايش پيدا ميكند كيفيت پايين تر مي آيد و اطراف نوشته ها سايه دار مي شود كه علت آن گشاد شدن منافذ ايجاد شده بر روي مستر است. براي دستيابي به كيفيت مطلوب چاپ مستر بايد در هر ۱۰۰۰ عدد چاپ دوباره ساخته شود.

۵ ) كيفيت چاپ ريسو علاوه بر نوع و مدل دستگاه به شدت به كيفيت مواد مصرفي بستگي دارد. استفاده از مركب و مستر غير فابريك هزينه ها را پايين مي آورد ولي كيفيت چاپ را هم كاهش مي دهد.

۶ ) نحوه ي محاسبه ي قيمت در چاپ ريسو به اين ترتيب است كه هزينه ي چاپ و هزينه ي كاغذ به طور مجزا حساب مي شود. از يك برگ  تا ۱۰۰۰ برگ هزينه اي ثابت براي چاپ دريافت مي شود و قيمت كاغذ هم بسته به تعداد كاغذ مصرف شده محاسبه مي شود . اگر تعداد بالاتر از ۱۰۰۰ عدد باشد براي هر دور ۱۰۰۰ تايي چاپ يك بار ديگر هزينه ي چاپ دريافت مي شود. اصطلاحاً گفته مي شود كه دورِ چاپ در دستگاه ريسو ۱۰۰۰ تايي است يعني براي هر ۱۰۰۰ عدد يك دور حساب مي شود و نيم فرم هم وجود ندارد. يعني مثلاً اگر تعداد چاپ شما ۱۲۰۰ يا ۱۵۰۰ يا ۱۹۰۰ باشد فرقي نميكند و در هر سه مورد هزينه ي ۲ فرم چاپ دريافت مي شود.

۷ ) چاپ ريسو قابليت چاپ بر روي كاغذ از ۶۰ گرم تا ۲۰۰ گرم را داراست . (دستگاه چاپ ريسو روي گاغذ يا مقواي گلاسه چاپ نمي كند چون مركب ريسو روي برگه گلاسه (روغني) پخش ميشود.

۸ ) دستگاه ريسو قابليت چاپ بر روي  انواع پاكت ساخته شده و آماده را دارد. يعني شما مي توانيد پاكت مورد نظر خود را تهيه نماييد و سپس روي آن چاپ كنيد.

۹ ) دستگاه هاي ريسو داراي حداكثر سايز چاپ هاي متفاوتي هستند. بيشتر دستگاه هاي ريسو تا سايز A4 چاپ مي كنند. اما برخي از دستگاه هاي حرفه اي تر تا سايز B4 و يا A3 هم چاپ مي كنند.

۱۰ ) چاپ ريسو براي چاپ انواع دسته فاكتور فروش ، قبوض و اوراق اداري ، پاكت ، كارتكس و خلاصه چاپ هايي با طرح هاي ساده (متن و جدول) كه نياز به كيفيت خيلي بالايي ندارند و در ضمن با تيراژ بالا هم چاپ مي شوند مناسب است.

۱۱ ) چون چاپ در دستگاه هاي ريسو با مركب انجام مي شود طرح هايي كه در يك سمت كاغذ چاپ مي شوند سايه اي كم رنگ در پشت برگه بوجود مي آورند. بنا بر اين چنانچه برگه ها به صورت پشت و رو چاپ بشود كيفيت چاپ اندكي كاهش مي يابد.